Το φαινόμενο του ''Πυγμαλίωνα'' στον κινηματογραφο
(ο Bernard Shaw)
Σύμφωνα με το μύθο ο Πυγμσλίωνας γλύπτης και βασιλιάς της Κύπρου στην προσπάθειά του να νικήσει τη μοναξιά που τον περιέβαλε κατάφερε να δώσει σάρκα και οστά σε ένα γυναικείο άγαλμα που δημιούργησε. Στη θεατρική και κινηματογραφική τέχνη, είναι ήδη γνωστό πως το θέμα του ''Πυγμαλίωνα'' εισήχθη για πρώτη φορά από τον Bernard Shaw και πραγματεύεται τη μεταστροφή/αλλαγή μιας απλής, λαικής γυναίκας σε κυρία. Μάλιστα, στη πορεία της δράσης η αλλαγή αυτή στέφεται από απόλυτη επιτυχία καθώς η γυναίκα θεωρείται από πολλούς μέχρι και πραγματική πριγκίπισσα. Η κεντρική αυτή ιστορία ενέπνευσε πολλούς δημιουργούς στο πέρας των χρόνων.
Η πρώτη προσπάθεια έγινε το 1938 με τη ταινία ''Πυγμαλίων'' που αποτελεί τη κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού έργου του George Bernard Shaw. Πρόκειται για μια ασπρόμαυρη ταινία στην οποία οι δημιουργοί της πολύ επιτυχημένα προσπαθούν να μας μεταφέρουν τη μαγεία του θεάτρου στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Τριάντα χρόνια σχεδόν μετά εμφανίζεται μία ακόμα διασκευή του ''Πυγμαλιωνα''. Η ταινία ''My Fair Lady'' (ελληνικός τίτλος: ''Ωραία μου Κυρία'') θίγει το ίδιο ακριβώς θέμα, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Αποτελεί ένα musical που καταφέρνει να αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές. Η πλοκή ίδια: ένας υπερόπτης διανοούμενος καθηγητής γώσσολογίας που εντυπωσιασμένος από τον ιδιαίτερο τρόπο ομιλίας μιας λουλουδούς που μαρτυράει τη καταγωγή της στοιχηματίζει με έναν φίλο τουγια το αν και κατά πόσο μπορεί να μετατρέψει αυτή τη κοπέλα σε κυρία μέσα σε διάστημα μόλις έξι μηνών, διδάσκοντάς της σωστή χρήση και εκφορά της αγγλικής γλώσσας.
Εξαιρώντας τα κοινά στοιχεία των υποθέσεων, τους πανομοιότυπους χαρακτήρες, μιας και γίνεται λόγος για διασκευή του ίδιου έργου, οι διαφορές ανάμεσα στις δύο ταινίες είναι αρκετές. Το 1964 η τεχνολογία είχε αναπτυχθεί και αυτό αντικατοπτρίζεται και στον κινηματογράφο. Το ''Ωραία μου Κυρία'' είναι έγχρωμη, συνδυάζει χορό, μουσική και υποκριτική διαπλεκόμενα μοναδικά. Το καστ των κομπάρσων είναι πολυπληθέστερο, η παραγωγή αρκετά πιο πλούσια με κοστούμια ακριβότερα σε σχέση με την πρώτη εκδοχή.
Αναφορικά με τη πλοκή και εκεί διακρίνονται διαφορές. Λόγω της ενσωμάτωσης του τραγουδιστικού μέρους, οι σκηνές μεγαλώνουν. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόκειται για ταινία μεγαλύτερης διάρκειας από τη κινηματογραφική μεταφορά του '38. Σε αυτή τη περίπτωση, οι σκηνές είναι πολύ πιο παραστατικές και λεπτομερείς (όπως για παράδειγμα στην αρχή του έργου που ο Higgins μιλάει με το Συνταγματάρχη φίλο του εξηγώντας του τους λόγους για τους οποίους έχει αποφασίσει να μείνει εργένης), αλλά και περισσότερο επεξηγηματικές (π,χ, εξηγείται πλήρως πώς ο πατέρας έμαθε το καινούργιο τόπο κατοικίας της Eliza, κάτι που στον ''Πυγμαλίωνα'' του 1938 αποφεύγεται). Μάλιστα, ακόμα και ο τίτλος του έργου είναι διαφορετικός ανάμεσα στις δύο ταινίες μετατοπίζοντας τοενδιαφέρν από τη γενική ιστορία στα πρόσωπα που την απαρτίζουν καθιστώντας το έργο αρκετά προσωποκεντρικό. Άλλωστε, αυτή η άποψη ενισχύεται και από την ιδιαίτερη έμφαση που δίνεται στην επιστροφή της Eliza στον χώρο όπου δούλευε και διέμενε πριν και στη συνειδητοποίηση πως ούτε εκεί ανήκει πια. Σε αυτό το σημείο υπάρχει και μία δραματική ''νότα'' αν συνυπολογισθούν τα λόγια της στην απάντηση του Φρέντυ για το πού πάνε. Λίγη ώρα μετά, συνειδητοποιεί ότι τελικά ο κόσμος που θεωρούσε δικός της δεν της ανήκει πια γιατί πρώτη εκείνη αποφάσισε να τον εγκταλείψει.
Επιπλέον η ταινία αποκτάει περισσότερα κωμικά στοιχεία ενώ γενικά ο τρόπος που διαλέγουν οι ηθοποιοί για να αντιμετωπίσουν τους χαρακτήρες διέπεται από μία κωμική ματιά. Πέραν αυτού, όμως, η ταινία φτάνει τα όρια της ρομαντικής κομεντί. Αυτή τη φορά, ο ήρωας δε διστάζει να εξωτερικεύσει περισσότερο τα συναισθήματά του για την ηρωίδα, ιδιαίτερα μετά τη φυγή της.
Ένα στοιχείο, τέλος, που πρέπει να αναφερθεί είναι ο τρόπος απεικόνισης της σχέσης των δύο φύλων. Ενώ και τα δύο αυτά έργα θίγουν το ίδιο θέμα, στο ''Ωραία μου Κυρία'' τονίζονται οι διαφορές ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα με αποκορύφωμα τη σκηνή που ο καθηγητής αναρωτιέται γιατί οι γυναίκες να είναι τόσο διαφορετικές από τους άντρες και, κυρίως, από αυτόν. Η σύγκρουση, επομένως, παύει πια να είναι μόνο ανάμεσα στον μορφωμένο και την αγράμματη, στον πλούσιο και τη φτωχή. Μετατοπίζεται από σύγκρουση δύο διαφορετικών κοινωνικών τάξεων σε σύγκρουση των δύο φύλων. Άρα, η σύγκρουση μεμιάς καθίσταται ακόμα πιο δυνατή, έντονη και ενδιαφέρουσα.
Συνοπτικά και οι δύο ταινίες είναι αριστουργήματα που όχι τυχαία έχουν περάσει στην ιστορία. Διαφορές υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν όσο οι γενιές αλλάζουν, οι άνθρωποι και οι ιδέες τους εξελίσσονται και μαζί με αυτούς και ο τρόπος που βλέπουν, διαβάζουν, αντιλαμβάνονται και παρουσιάζουν το οτιδήποτε.